انواع مختلفی از ترانسفورماتورها وجود دارند که در یک حوزه خاص کار می کنند. در هر دو بخش الکترونیک و برق، چندین ترانسفورماتور اختصاصی به عنوان یک ترانسفورماتور کاهنده یا افزایش دهنده بر اساس کاربرد مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، ترانسفورماتورها را می توان بر اساس کاربردهایی که دارند به صورت زیر طبقه بندی کرد. آشنایی با این دسته بندی ها پیش از خرید ترانسفورماتور به شما کمک میکند که بهترین گزینه را باتوجه به نیاز خود انتخاب کنید.
- حوزه قدرت
ترانس برق
ترانسفورماتور اندازه گیری
ترانسفورماتور توزیع
- حوزه الکترونیکی
ترانسفورماتور پالس
ترانسفورماتور صوتی
-
ترانسفورماتورهای مورد استفاده در حوزه قدرت
حوزه Power به تولید، اندازه گیری و توزیع برق می پردازد. با این حال، این یک حوزه بسیار وسیع است که در آن ترانسفورماتورها بخش اساسی برای تطبیق تبدیل برق ایمن و تحویل موفقیت آمیز برق به پست و کاربران نهایی هستند.
ترانسفورماتورهایی که در حوزه قدرت مورد استفاده قرار می گیرند می توانند هم در فضای باز و هم داخلی باشند اما بیشتر در فضای باز هستند.
(الف) ترانسفورماتور قدرت
ترانسفورماتور قدرت از نظر اندازه بزرگتر هستند و برای انتقال انرژی به پست یا منبع برق عمومی استفاده می شوند. این ترانسها به عنوان یک پل بین ژنراتور برق و شبکه توزیع اولیه عمل می کند. بسته به درجه قدرت و مشخصات، ترانسفورماتورهای قدرت را می توان به سه دسته ترانسفورماتور کوچک، متوسط و بزرگ طبقه بندی کرد که توان آنها می تواند از 30KVA تا 700KVA باشد یا در برخی موارد می تواند برابر یا بیشتر از 7000KVA برای ترانسفورماتورهای توان نامی کوچک باشد. ترانسفورماتور توان نامی متوسط می تواند حداکثر 50-100 MVA باشد در حالی که ترانسفورماتورهای توان نامی بزرگ قادر به تحمل بیش از 100MVA هستند.
به دلیل تولید برق بسیار بالا، ساخت ترانسفورماتور قدرت حیاتی است. در ساخت این ترانسها استفاده از عناصری شامل لوازم جانبی عایق جامد و سیستم خنک کننده کاربرد دارد. همچنین رایج ترین ترانسفورماتورهای قدرت با روغن پر می شوند. که به آنها ترانسفورماتور روغنی گفته میشود که در نقطه مقابل ترانسفورماتور خشک قرار میگیرند.
نکته اصلی و قابل ذکر در این نوع ترانسها این است که ترانسفورماتور قدرت در تبدیل جریان بالا ولتاژ پایین به جریان کم ولتاژ بالا کاربرد دارد. که این مسئله برای به حداقل رساندن تلفات برق در سیستم توزیع برق مورد نیاز است.
یکی دیگر از پارامترهای مهم برای ترانسفورماتور قدرت، در دسترس بودن فاز است. ترانسفورماتورهای برق معمولاً در سیستم سه فاز کار می کنند، اما در برخی موارد از ترانسفورماتورهای کوچک قدرت تک فاز نیز استفاده می شود. ترانسفورماتورهای برق سه فاز پرهزینه تر و البته کارآمدتر نسبت به ترانسفورماتورهای تک فاز هستند.
(ب) ترانسفورماتور اندازه گیری
ترانسفورماتور اندازه گیری اغلب به عنوان ترانسفورماتور ابزاری شناخته می شود که یکی دیگر از ابزارهای اندازه گیری رایج در حوزه قدرت است. یک ترانسفورماتور اندازه گیری برای جداسازی برق اصلی و تبدیل جریان و ولتاژ در نسبت کمتری به خروجی ثانویه آن استفاده می شود. با اندازه گیری خروجی می توان فاز، جریان و ولتاژ خط برق واقعی را اندازه گیری کرد.
(ج) ترانسفورماتور توزیع
این نوع در آخرین فاز سیستم توزیع برق استفاده می شود. ترانسفورماتورهای توزیع یک نوع ترانسفورماتور کاهنده هستند که ولتاژ شبکه بالا را به ولتاژ مورد نیاز مصرف کننده نهایی، یعنی در حدود 110 ولت یا 230 ولت تبدیل می کند. همچنین می تواند تک فاز یا سه فاز باشد.
بسته به ظرفیت تبدیل یا درجه بندی، ترانسفورماتورهای توزیع می توانند از نظر ابعاد متفاوت باشند، برخی ابعاد بزرگی دارند و برخی دیگر کوچکتر هستند.
ترانسفورماتورهای توزیع را می توان بر اساس نوع عایق مورد استفاده به دو دسته مجزا تقسیم بندی کرد. این ترانس میتواند از نوع ترانسفورماتور خشک یا غوطه ور در روغن باشد. که با استفاده از صفحات فولادی چند لایه که عمدتا به شکل C ساخته شده اند به عنوان یک ماده اصلی ساخته شده است.
ترانسفورماتور توزیع نیز بر اساس محل استفاده، انواع متفاوتی دارد. ترانسفورماتور را می توان بر روی یک تیر برق نصب کرد، اگر چنین باشد، ترانسفورماتور توزیع قطبی نامیده می شود. می توان آن را در داخل یک محفظه زیرزمینی، بر روی یک پد بتنی یا داخل یک جعبه فولادی محصور قرار داد.
به طور کلی، ترانسفورماتورهای توزیع دارای توانی کمتر از 200 کیلو ولت آمپر هستند.
-
ترانسفورماتورهایی که در حوزه الکترونیک کاربر دارند
در الکترونیک از ترانسفورماتورهای کوچک مختلفی استفاده می شود که می توان آنها را PCB نصب کرد یا در داخل محفظه کوچک محصول ثابت کرد. البته شرکت پویاترانس در حوزه فروش و ساخت این نوع ترانسها فعالیتی ندارد. اما جهت افزایش اطلاعات شما، پیشنهاد میکنیم ادامه مقاله را مطالعه بفرمایید.
(الف) ترانسفورماتور پالس
ترانسفورماتورهای پالسی یکی از پرکاربردترین ترانسفورماتورهای PCB هستند که پالس های الکتریکی را در دامنه ثابت تولید می کنند. در مدارهای دیجیتال مختلف که در آن تولید پالس در محیط ایزوله مورد نیاز است استفاده می شود. بنابراین، ترانسفورماتورهای پالس، اولیه و ثانویه را ایزوله می کنند و پالس های اولیه را در مدار ثانویه، اغلب گیت ها یا درایورهای منطقی دیجیتال، توزیع می کنند.
ترانسفورماتورهای پالسی که به درستی ساخته شده اند باید به ایزولاسیون گالوانیکی مناسب و همچنین به نشتی کوچک مجهز باشند.
(ب) ترانسفورماتور صوتی
ترانسفورماتور صوتی یکی دیگر از ترانسفورماتورهای رایج در حوزه الکترونیک است. این نوع به ویژه در سیستم های مرتبط به صدا که در آن تطبیق امپدانس مورد نیاز است استفاده می شود. ترانسفورماتور صوتی مدار تقویت کننده و بارها را متعادل می کند، معمولاً با یک بلندگو! ترانسفورماتور صوتی می تواند چندین سیم پیچ اولیه و ثانویه داشته باشد که از هم جدا شده و یا در مرکز هسته کنار هم قرار گرفته اند.
همانطور که مطالعه کردید، 5 مدل ترانسفورماتور با کاربردهای متفاوت را بررسی کردیم که سه مورد از آنها زیرمجموعه ترانسهای صنعتی بزرگ میشوند که تولید و فروش آنها در حوزه فعالیت شرکت پویاترانس، ایران ترانسفو و نیروترانس قرار دارند.